Η λειτουργία της αναπνοής επιτυγχάνεται με την εναλλαγή της αύξησης και της ελάττωσης του θωρακικού όγκου. Η διαδικασία αυτή γίνεται μέσω της κίνησης του θώρακα και της κίνησης του διαφράγματος. Υπεύθυνοι για αυτό είναι οι αναπνευστικοί μύες. Οι μύες αυτοί είναι τοποθετημένοι μέσα στη θωρακική κοιλότητα, έτσι ώστε να ακουμπούν γερά στα τοιχώματά της και να μπορούν να διατηρηθούν σε συνεχή κατάσταση σύσπασης.
Η εισπνοή πραγματοποιείται ενεργητικά, όταν συστέλλονται οι εισπνευστικοί μύες (διάφραγμα, έξω μεσοπλεύριοι). Η εκπνοή γίνεται παθητικά, αφού χαλαρώσουν οι εισπνευστικοί μύες και έρθουν σε κατάσταση ηρεμίας.
Η σωστή αναπνοή είναι το Α και το Ω στη ζωή και φυσικά στην αναπνευστική γυμναστική. Το βασικότερο σημείο σε μία αναπνοή είναι να προσέχουμε την ίδια την αναπνοή. Σήμερα οι άνθρωποι με ελλιπή κίνηση συχνά αναπνέουν πολύ σύντομα, βιαστικά, γρήγορα και επιφανειακά. Τους λείπουν τις περισσότερες φορές τα κινητικά ερεθίσματα, τα οποία βαθαίνουν την αναπνοή και βοηθούν έτσι στην εκμετάλλευση όλων των αναπνευστικών χώρων. Όσο πιο επιφανειακά αναπνέουμε τόσο ο θώρακάς μας παραμένει επίπεδος – μερικές φορές κατακάθεται. Ο θώρακας και οι πνεύμονες παραμένουν μικροί και αδύναμοι, δεν διατείνονται ποτέ σωστά, δεν συστέλλονται και δεν πραγματοποιούν μέγιστη και εντατική εργασία. Έτσι ατροφούν και γίνονται ευαίσθητοι σε ασθένειες: μικρόβια και ιοί τα οποία εισέρχονται σε κάθε εισπνοή στους βρόγχους ευθύνονται σε ένα σημαντικό ποσοστό για πιθανές ασθένειες. Δεν ασκείται η κατάλληλη πίεση στο διάφραγμα, με αποτέλεσμα αυτό να μη μπορεί με τη σειρά του να δώσει τα κατάλληλα ερεθίσματα στα γειτονικά του όργανα, όπως την καρδιά, τους πνεύμονες, το ήπαρ, το πάγκρεας, το στόμαχος, το έντερο κ.λπ.. Η αδύναμη, μικρή αναπνοή δεν έχει χρόνο να διεισδύσει, μερικά πνευμονικά βρογχιόλια με τα τριχοειδή τους ατροφούν, το οξυγόνο που μεταφέρεται στο αίμα δεν επαρκεί για να φτάσει στα απομακρυσμένα όργανα και κύτταρα του σώματος.
Ιδιαίτερα στην σύγχρονη εποχή, όπου ο άνθρωπος κάθεται πολλές ώρες πίσω από ένα γραφείο, σε μία ανθυγιεινή στάση ή στέκεται μπροστά από μια ταινία παραγωγής σε ένα εργοστάσιο και δεν ασκείται σωματικά σχεδόν καθόλου, η αναπνοή χρειάζεται συνειδητή προσοχή και προπόνηση.
Η προγραμματισμένη και συνεχής άσκηση του σώματος με κατάλληλη για τον καθένα γυμναστική μπορεί να βελτιώσει το τρόπο που αναπνέουμε σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αποφεύγουμε δυσάρεστες καταστάσεις υγείας που σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να προκύψουν στο μέλλον.
