Η τροφική αλλεργία αφορά μια ομάδα νοσημάτων που χαρακτηρίζονται από παθολογική ή υπερβολική ανοσολογική αντίδραση σε τροφικά αλλεργιογόνα με κατάληξη την εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων. Το 90% των περιπτώσεων αφορά σε ανοσολογικό μηχανισμό μέσω της ανοσοσφαιρίνης IgE, ενώ το 10% σε μη IgE ανοσολογικό μηχανισμό.
Υπάρχουν επίσης ανεπιθύμητες αντιδράσεις στις τροφές που χαρακτηρίζονται με τον όρο «τροφική δυσανεξία» και οφείλονται σε μη ανοσολογικούς μηχανισμούς, αλλά και σε άλλους παράγοντες όπως έλλειψη ενζύμου, μικρόβια, τοξίνες κ.ά.
Συμπτώματα
Τα άτομα που παρουσιάζουν τροφική αλλεργία εμφανίζουν συμπτωματολογία κλινικών συνδρομών που σχετίζονται με την τροφική αλλεργία όπως:
- Κνίδωση - Αγγειοοίδημα
- Ρινίτιδα - Άσθμα
- Αναφυλαξία
- Έκζεμα
- Ηωσινοφιλική γαστρεντερίτιδα
- Κοιλιοκάκη
- Γαστρεντερικά - Εντεροκολιτιδικά σύνδρομα
Αιτιολογία
Ορισμένες τροφές στις οποίες το άτομο είναι «ευαισθητοποιημένο» είναι οι αιτιολογικοί παράγοντες της τροφικής αλλεργίας. Τα τροφικά αλλεργιογόνα που διέρχονται το φραγμό του εντερικού βλεννογόνου συνδέονται με IgE αντισώματα (έναρξη αλλεργικής αντίδρασης) με τελικό αποτέλεσμα την εμφάνιση των κλινικών συμπτωμάτων.
Διάγνωση
Η κλινική εικόνα της τροφικής αλλεργίας περιλαμβάνει ένα μεγάλο φάσμα «οξέων» ή «χρόνιων» συμπτωμάτων.
Οξέα συμπτώματα:
- Κνίδωση - αγγειοοίδημα
- Ναυτία - εμετός
- Διάρροια - κοιλιακό άλγος
- Ρινίτιδα - δύσπνοια
- Σύνδρομο στοματικής αλλεργίας (οίδημα χειλέων, γλώσσας)
- Αναφυλακτικό shock
Χρόνια συμπτώματα:
- Έκζεμα - ατοπική δερματίτιδα
- Άσθμα - ρινίτιδα
- Κοιλιακό άλγος - δυσκοιλιότητα
- Εντεροκολίτιδα
- Απώλεια βάρους
Η διάγνωση της τροφικής αλλεργίας σε άτομα με «ευαισθησία» σε διάφορες τροφές τίθεται αξιολογώντας τους παρακάτω παραμέτρους:
- Λεπτομερές ιστορικό
- Αντικειμενική εξέταση
- Κλινικός εργαστηριακός έλεγχος (προσδιορισμός της ανοσοσφαιρίνης IgE, αλλεργικές δερματικές δοκιμασίες «prick tests» στις τροφές)
- Τροφική πρόκληση με «ενοχοποιημένες» τροφές
Θεραπεία
Η θεραπευτική προσέγγιση του ατόμου με τροφική αλλεργία περιλαμβάνει τρία στάδια:
- Πλήρης αποφυγή - αποκλεισμός από το διαιτολόγιό του των τροφών εκείνων που έχουν ταυτοποιηθεί «ένοχες» μετά από αλλεργικές δερματικές δοκιμασίες (prick test).
- Μέτρα προφύλαξης. Το άτομο που έχει εξετασθεί από τον ειδικό γιατρό (αλλεργιολόγο) και έχει ενημερωθεί σωστά για τις «ένοχες» τροφές στις οποίες είναι ευαισθητοποιημένο, πρέπει να «διδαχθεί» να προσέχει την σύνθεση των προπαρασκευασμένων ή προπακεταρισμένων τροφών.
- Φαρμακευτική θεραπεία που περιλαμβάνει αντιισταμινικά και κορτιζονούχα σκευάσματα.
Ομάδες Υψηλού Κινδύνου
Ως ομάδες υψηλού κινδύνου μπορούμε να θεωρήσουμε γενικώς τα ατοπικά (αλλεργικά) άτομα ανεξαρτήτου ηλικίας. Το ποσοστό ανεπιθύμητων αντιδράσεων στις τροφές κυμαίνεται περίπου στο 10% του γενικού πληθυσμού. Στους ενήλικες αυτό το ποσοστό φθάνει το 1 - 2%, ενώ απεδείχθη ότι παιδιά κάτω των 6 ετών παρουσιάζουν τροφική αλλεργία σε ποσοστό 2 - 4%.
Τα τροφικά αλλεργιογόνα στα οποία είναι συχνότερα ευαισθητοποιημένα τα άτομα είναι:
- αυγό 41.5%
- γάλα 12.5%
- φιστίκι 18.1%
- ψάρι 7.4%
- σόγια 5.4%
- σιτηρά 4.4%
