Περισσότερες από 60 προοπτικές μελέτες υποστηρίζουν ότι υπάρχει μία αντίστροφη σχέση ανάμεσα στην μέτρια κατανάλωση οινοπνευματωδών και τη στεφανιαία νόσο. Φαίνεται ότι η κατανάλωση 1 - 2 οινοπνευματωδών ποτών την ημέρα παρέχει προστασία εναντίον της στεφανιαίας νόσου. Αντίθετα, η μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοολούχων ποτών συνδέεται με αυξημένη ολική θνησιμότητα.
Αν και αρκετές μελέτες υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση κρασιού συνδέεται με μικρότερο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο, ωστόσο τα αποτελέσματα αυτών των μελετών επηρεάζονται και από άλλους παράγοντες που σχετίζονται με τη διατροφή και γενικότερα τον τρόπο ζωής. Αν και οι περισσότερες μελέτες δεν διακρίνουν ποιο από τα αλκοολούχα ποτά ευνοεί περισσότερο την καρδιά, ωστόσο, αρκετές μελέτες υποστηρίζουν ότι το κρασί είναι περισσότερο ωφέλιμο για την καρδιά από την μπύρα ή τα άλλα οινοπνευματώδη.
Η αξιολόγηση των προαναφερθεισών μελετών είναι αρκετά δύσκολη λόγω των σημαντικών διαφορών στη σύνθεση και τα χαρακτηριστικά των πληθυσμών που μελετήθηκαν.
Η κατανάλωση οινοπνευματωδών είναι συνάρτηση της ηλικίας, των φυλετικών χαρακτηριστικών, του επιπέδου της μόρφωσης, της συνήθειας του καπνίσματος κ.λπ.. Έτσι, τα άτομα που πίνουν κυρίως κρασί, τείνουν συνήθως να είναι λιγότερο παχύσαρκα, να ασκούνται περισσότερο και να πίνουν με τα γεύματα. Επομένως, η προστατευτική επίδραση της κατανάλωσης του κρασιού σε αυτά τα άτομα μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες που δεν έχουν εκτιμηθεί και οι οποίοι διαφοροποιούνται ανάμεσα σε εκείνους που πίνουν και σε εκείνους που δεν πίνουν κρασί.
Έχει διαπιστωθεί ότι η θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο στη Γαλλία είναι σχεδόν η μισή από την αντίστοιχη θνησιμότητα στις Η.Π.Α., παρά την ανάλογη κατανάλωση σε ζωικά λίπη. Αυτό το «Γαλλικό Παράδοξο» δεν μπορεί να εξηγηθεί από διαφορές σε φυλετικά ή άλλου είδους χαρακτηριστικά ανάμεσα στους δύο πληθυσμούς. Μία πιθανή εξήγηση για την μικρότερη επίπτωση στεφανιαίας νόσου στους Γάλλους είναι ότι καταναλώνουν αυξημένες ποσότητες κρασιού, ιδιαίτερα κόκκινου. Έχει, μάλιστα, διαπιστωθεί μία αντίστροφη συσχέτιση ανάμεσα στη μέτρια κατανάλωση κρασιού και την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου. Ωστόσο, δεν έχει αποσαφηνιστεί ο μηχανισμός μέσω του οποίου ασκείται η προστατευτική δράση του κόκκινου κρασιού.
Είναι γνωστό ότι η οξείδωση των λιποπρωτεϊνών αποτελεί σημαντικό μηχανισμό στη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας και ότι οι αντιοξειδωτικές ουσίες μπορούν να περιορίσουν την εξέλιξη της αθηρωμάτωσης των αρτηριών. Το κρασί και ιδιαίτερα το κόκκινο περιέχει ένα αριθμό συστατικών (resveratrol, flavonoids) τα οποία μπορούν να προλάβουν την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών in vitro. Οι ουσίες αυτές περιέχονται επίσης και σε άλλα οινοπνευματώδη όπως είναι η μαύρη μπύρα καθώς και σε μη - αλκοολούχους χυμούς φρούτων. Ο μηχανισμός της αντιοξειδωτικής δράσης των ουσιών αυτών δεν έχει αποσαφηνιστεί. Για το λόγο αυτό και η κατανάλωση κρασιού δεν συνιστάται ως μέσο για την προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος από την αθηρογένεση.
Δεν έχει ακόμη αποδειχθεί ούτε και η δράση των αντιοξειδωτικών ουσιών που περιέχονται σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά καθώς και στους φρουτοχυμούς. Οι σημαντικότερες επιδράσεις της αλκοόλης στις λιποπρωτεΐνες του ορού είναι δύο. Αφενός αυξάνει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων του ορού καθώς και τις παρεχόμενες θερμίδες. Σε ασθενείς με υποκείμενη υπερτριγλυκεριδαιμία μπορεί να προκαλέσει σημαντική αύξηση των τριγλυκεριδίων του ορού, γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους για πρόκληση παγκρεατίτιδας. Η αύξηση στα τριγλυκερίδια του ορού προκαλείται μέσω αυξημένης παραγωγής τριγλυκεριδίων και απέκκρισης της VLDL χοληστερόλης. Από την άλλη πλευρά, η αλκοόλη αυξάνει τα επίπεδα της HDL χοληστερόλης. Ένα έως δύο οινοπνευματώδη ποτά την ημέρα μπορεί να αυξήσουν την HDL χοληστερόλη κατά 12% περίπου. Η αύξηση αυτή είναι ανάλογη με αυτήν που προκαλείται μετά από ειδικά προγράμματα άσκησης ή μετά από λήψη φαρμάκων.
Θεωρείται, μάλιστα, ότι τα μισά οφέλη της αλκοόλης στο καρδιαγγειακό σύστημα μπορούν να αποδοθούν στην ικανότητά της αυτή να αυξάνει την HDL χοληστερόλη. Ωστόσο, με βάση τα αποτελέσματα των έως τώρα κλινικών μελετών δεν συνιστάται η προληπτική χορήγηση της αλκοόλης για την μείωση της HDL χοληστερόλης και την πρόληψη των καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Η αντιθρομβωτική επίδραση της χαμηλής ημερήσιας κατανάλωσης οινοπνευματωδών έχει επίσης επιβεβαιωθεί. Φαίνεται ότι η αλκοόλη μπορεί να μειώσει τη συνάθροιση των αιμοπεταλίων και τη δημιουργία, επομένως, του θρόμβου. Η υπεροχή του κόκκινου κρασιού έναντι των άλλων οινοπνευματωδών φαίνεται ότι οφείλεται σε μία ανεξάρτητη επιπλέον αρνητική επίδραση στη συνάθροιση των αιμοπεταλίων μέσω μίας πιθανής αναστολής στη σύνθεση των προσταγλανδινών.
Η ευνοϊκή επίδραση της αλκοόλης και σε άλλους μηχανισμούς της πήξης συνίσταται σε μείωση των επιπέδων του ινωδογόνου στο πλάσμα και σε μείωση των επιπέδων του ιστικού παράγοντα των κυττάρων. Τα στοιχεία αυτά δεν έχουν ακόμη απόλυτα επιβεβαιωθεί. Είναι, ωστόσο, ενδεικτικά του αντιθρομβωτικού ρόλου που έχει η μικρή ημερήσια κατανάλωση των οινοπνευματωδών.
