Τα καλλυντικά, λέξη που προέρχεται από το κάλλος, δηλαδή ομορφιά, είναι προϊόντα που χρησιμοποιούνται για την προστασία και τη διατήρηση του δέρματος σε καλή κατάσταση. Εκτός από αυτό τα καλλυντικά καθαρίζουν την επιδερμίδα, την αρωματίζουν, ή ακόμα διορθώνουν και τη μυρωδιά του σώματος.
Το δέρμα, είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος με μέση επιφάνεια 2m² περίπου και βάρος περίπου 4kg. Διαθέτει πολυσύνθετες λειτουργίες, διότι καλύπτει το σώμα μας, το προστατεύει από το εξωτερικό περιβάλλον, απορροφά ή απεκκρίνει ουσίες, ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος, αποτελεί όργανο αφής. Ακόμα, το δέρμα είναι δείκτης νοσημάτων εσωτερικών οργάνων. Ένα υγιές δέρμα, το οποίο δέχεται την φροντίδα καλλυντικών προϊόντων, είναι εμφανές και προσφέρει ένα ευχάριστο συναίσθημα στο άτομο.
Πρέπει να τονιστεί ότι κάθε άνθρωπος έχει μοναδικό δέρμα, με δικά του χαρακτηριστικά, και φυσικά διαφορετική αντίδραση σε εξωτερικούς παράγοντες όπως ήλιος, υγρασία, το κάπνισμα, στρες καθώς και τα γηρατειά.
Ήδη από την αρχαιότητα, τα καλλυντικά χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν διάφορα προϊόντα μακιγιάζ και αρωματικά λάδια, ενώ οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν αρώματα και βαφές. Την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας άρχισαν να χρησιμοποιούνται βαφές για τα μαλλιά. Περνώντας μέσα από την Αναγέννηση και τον 18ο αιώνα όπου στην Γαλλία αρχίζουν να παρασκευάζονται καλλυντικά, φτάνουμε στον 20ο αιώνα, που τα καλλυντικά αποκτούν πια επιστημονική βάση και οριοθετούνται κανόνες για την παρασκευή τους, αλλά και για την ασφάλειά τους.
Σήμερα, τα καλλυντικά είναι προϊόντα βιομηχανοποιημένα, και αποτελούνται από ουσίες που ελέγχονται, επιτρεπτές για το δέρμα. Σύμφωνα με ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία, καλό καλλυντικό είναι αυτό που είναι κατάλληλο και ασφαλές για τον χρήστη του, αποστειρωμένο, παραμένει σταθερό στο φως, δεν οξειδώνεται και φυσικά είναι ευχάριστο στη χρήση. Επίσης, ο νόμος ορίζει την υποχρεωτική αναγραφή στην συσκευασία των συστατικών του καλλυντικού. Σήμερα κυκλοφορούν χιλιάδες καλλυντικά παγκόσμια - υπολογίζεται πάνω από 60.000 - 70.000.
Κάθε καλλυντικό προϊόν, αποτελείται από μια βάση ή έκδοχο, και από κάποια δραστικά συστατικά, που μπορεί να είναι ένα ή και δύο έως τρία. Το έκδοχο ή βάση του καλλυντικού, είναι σημαντική, για να την δέχεται το δέρμα στην εφαρμογή και να μην προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες. Αποτελείται από αποστειρωμένο νερό, υδατοδιαλυτές ουσίες και λιπαρά συστατικά ή έλαια. Στο μίγμα προστίθενται οι επιφανειοδραστικές ουσίες, για την ομογενοποίηση του προϊόντος. Τέλος, προστίθενται ουσίες με διάφορες ιδιότητες, όπως χρωστικές, αρώματα, αντιοξειδωτικές, αντισηπτικές κ.ά..
Όσον αφορά τα δραστικά συστατικά, αν και είναι συνήθως ένα ή και 2-3, βρίσκονται σε πολύ μικρή συγκέντρωση. Η αποτελεσματικότητά τους, θα πρέπει να είναι απόλυτα τεκμηριωμένη, βάσει επιστημονικής έρευνας και σε σχέση με το τελικό προϊόν. Καλλυντικά φτιαγμένα πρόχειρα, από μη ειδικούς, μπορεί να γίνουν επικίνδυνα για την υγεία.
Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς, είναι αποτελεσματικά τα καλλυντικά που υπάρχουν σήμερα; Σίγουρα υπάρχουν αποτελεσματικά καλλυντικά, όχι όμως όλα και όχι πάντα, όπως υποστηρίζουν οι διαφημίσεις. Όπως αναφέρθηκε πριν, είναι χιλιάδες τα προϊόντα που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά. Η αποτελεσματικότητα κρίνεται από πολλούς παράγοντες, όπως π.χ. η προέλευση των συστατικών του.
Τα συστατικά μπορεί να είναι φυτικής προέλευσης όπως τα διάφορα οξέα, κιτρικό οξύ (λεμόνι), μηλικό οξύ (μήλο), γλυκοζικό οξύ (ζαχαρακάλαμο), τα φυτικά λάδια όπως ελαιόλαδο, αμυγδαλέλαιο, φοινικέλαιο κ.ά..
Επίσης μπορεί να προέρχονται από ορυκτά όπως το πετρέλαιο,από το οποίο προέρχεται η βαζελίνη και η παραφίνη, ή ακόμα τα φυσικά φίλτρα των αντηλιακών όπως το διοξείδιο του τιτανίου και τέλος, συστατικά προερχόμενα από το ζωικό βασίλειο, όπως κολλαγόνο, ζελατίνες, κερί μέλισσας, ακόμα μέλι, ή και γάλα. Όλα αυτά τα συστατικά θεωρούνται νόμιμα και αρκετά ασφαλή.
Άλλος σημαντικός παράγων που καθορίζει την αποτελεσματικότητα του καλλυντικού είναι η σύγχρονη τεχνολογία. ΄Επισης, οι ιδιότητες των καλλυντικών ως υδατικά, μαλακτικά, λευκαντικά, αντηλιακά , ανανεωτικά των κυττάρων, δεσμευτές ελευθέρων ριζών, ή βιταμίνες, παίζουν βασικό ρόλο στην αποτελεσματικότητα.
Κάθε καλλυντικό έχει μία ορισμένη μορφή, με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Οι καλύτερες μορφές είναι αυτές που δεν ερεθίζουν το δέρμα. Αυτές που χρησιμοποιούνται είναι οι κρέμες, τα γαλακτώματα και τα προϊόντα μακιγιάζ.
Δεδομένου ότι η χρήση καλλυντικών σήμερα ξεκινά από πολύ νεαρή ηλικία, είναι χρήσιμες κάποιες συμβουλές ώστε να αποφύγει κάποιος το λάθος.
Ο χρήστης, θα πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζει τι περιμένει από το καλλυντικό που χρησιμοποιεί. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να γνωρίζει το δέρμα του, για να αγοράσει αυτό που του χρειάζεται.
Η ποσότητα η οποία εφαρμόζεται στο δέρμα θα πρέπει να είναι η απαραίτητη.
Η εφαρμογή της κρέμας πρέπει να γίνεται με ήπιο τρόπο, με κυκλικές κινήσεις, χωρίς τριβή, σε πολύ μικρή ποσότητα, σε δέρμα το οποίο έχει καθαριστεί προηγουμένως.
Τα διάφορα βουρτσάκια, μολύβια χειλιών ή ματιών και η μάσκαρα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται από περισσότερα του ενός άτομα.
Η επιλογή των καλλυντικών θα πρέπει να γίνεται βάσει των αναγραφομένων συστατικών και των ιδιοτήτων τους. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται προϊόντα τα οποία προσφέρουν πολλαπλές χρήσεις, π.χ. ενυδάτωση, απολέπιση, άρωμα.
Σε περίπτωση ερεθισμού, ή άλλου προβλήματος (π.χ. κάψιμο ή κνησμός), η χρήση θα πρέπει να διακόπτεται και να απευθύνεται ο χρήστης στον ειδικό γιατρό.
Τέλος - κι αυτή είναι πολύτιμη συμβουλή - ο χρήστης πρέπει να επιλέγει το προϊόν κατόπιν συμβουλής των ειδικών, και όχι να επηρεάζεται από φίλες, συγγενείς, «συμβούλους» σε καταστήματα καλλυντικών ή από τα μέσα ενημέρωσης διότι το κάθε δέρμα είναι μοναδικό και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται.
