Τα ατυχήματα αποτελούν τη συχνότερη αιτία θανάτου στην παιδική ηλικία. Ένα σημαντικό ποσοστό των ατυχημάτων καταλαμβάνουν οι δηλητηριάσεις, μια από τις σπουδαιότερες επείγουσες καταστάσεις στην παιδιατρική καθημερινή πράξη και συχνή αιτία εισαγωγής στα Παιδιατρικά Νοσοκομεία.
Τα περισσότερα παιδιά που καταπίνουν κάποια τοξική ουσία δεν υφίστανται μόνιμη βλάβη, ιδιαίτερα αν υποβληθούν στη σωστή θεραπευτική αγωγή. Αν νομίζετε ότι το παιδί δηλητηριάστηκε από κάτι, μην πανικοβληθείτε και κινηθείτε γρήγορα.
Εάν είστε γονέας θα πρέπει πάντα να έχετε γραμμένο σε εμφανές σημείο στην ατζέντα σας ή στο κινητό σας τηλέφωνο τον αριθμό του Κέντρου Δηλητηριάσεων: 210 77 93 777
Αν κάποια στιγμή δείτε το παιδί σας κοντά σε ανοιχτό ή άδειο δοχείο τοξικής ουσίας, και ιδιαίτερα αν συμπεριφέρεται με περίεργο τρόπο, θα πρέπει να υποπτευθείτε δηλητηρίαση. Αναζητήστε κάποιο από τα παρακάτω σημάδια πιθανής δηλητηρίασης:
• Ανεξήγητοι λεκέδες στα ρούχα του
• Κάψιμο στα χείλη ή το στόμα του
• Ασυνήθιστη σιελόρροια ή περίεργη μυρωδιά στην αναπνοή του
• Ανεξήγητη ναυτία ή έμετος
• Κοιλιακά άλγη χωρίς πυρετό
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Αιφνίδιες αλλαγές στη συμπεριφορά του, όπως ασυνήθιστη υπνηλία, ευερεθιστότητα ή διέγερση, σπασμωδικές κινήσεις
• Σπασμοί ή απώλεια συνείδησης (μόνο σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις)
Σε περίπτωση που το παιδί έχει δηλητηριαστεί, απομακρύνετε αρχικά την τοξική ουσία και αν υπάρχουν υπολείμματά της στο στόμα του κάντε το να το φτύσει ή απομακρύνετέ το με τα δάχτυλα σας. Φυλάξτε τη όμως καθώς χρειάζεται για την αναγνώριση της.
Αν υπάρχει έντονος πόνος στην κατάποση, υπερβολική σιελόρροια, δυσκολία στην αναπνοή, σπασμοί, έντονη υπνηλία, ζητήστε επειγόντως βοήθεια και μεταφέρετε το παιδί στο νοσοκομείο. Πάρτε μαζί σας το δοχείο που περιείχε την τοξική ουσία ή οποιαδήποτε υπολείμματά της για να μπορέσει ο γιατρός να καθορίσει ποια είναι η ουσία που κατάπιε το παιδί και πιθανά και την ποσότητα που ήπιε.
Μην προκαλέσετε εμετό γιατί αυτό μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση και μην ακολουθείτε τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία της ουσίας για περίπτωση δηλητηρίασης, διότι αυτές είναι συχνά λανθασμένες ή δεν συμβαδίζουν με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα.
Αν το παιδί δεν παρουσιάζει κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, καλέστε αμέσως το Κέντρο Δηλητηριάσεων. Για να μπορέσουν να σας βοηθήσουν θα σας ζητήσουν κάποια στοιχεία του παιδιού (ηλικία, βάρος), τυχόν προβλήματα υγείας που έχει ή κάποιο φάρμακο που παίρνει, την ουσία που κατάπιε, την ποσότητα και το χρόνο που ελήφθη. Αν το δηλητήριο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο ή αν το παιδί είναι πολύ μικρό ίσως σας υποδείξουν να του προκαλέσετε εμετό και να το μεταφέρετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Αν πρέπει να του προκαλέσετε εμετό δώστε του σιρόπι ιπεκακουάνας (έχετε πάντα διαθέσιμο στο σπίτι) στις συνιστώμενες δόσεις. Προσοχή σε ορισμένες περιπτώσεις ο εμετός μπορεί να αποβεί επικίνδυνος, γι΄αυτό μην το προκαλείτε αν δεν έχετε συγκεκριμένη οδηγία από το Κέντρο Δηλητηριάσεων. Ισχυρά οξέα (όπως είναι τα υγρά καθαρισμού της τουαλέτας) ή ισχυρά αλκάλια (όπως είναι η αλισίβα, τα υγρά καθαρισμού αποχετεύσεων ή φούρνων, τα απορρυπαντικά πιάτων) μπορούν να προκαλέσουν έγκαυμα στο φάρυγγα και ο εμετός θα επιδεινώσει τη ζημιά. Σε τέτοιες περιπτώσεις κατά πάσα πιθανότητα θα σας υποδείξουν να δώσετε στο παιδί να πιει γάλα και νερό.
Τοξική ουσία σε επαφή με το δέρμα
Αν το παιδί περιχύσει κάποια επικίνδυνη τοξική ουσία πάνω στο σώμα του βγάλτε του τα ρούχα και ρίξτε στο δέρμα του χλιαρό, όχι ζεστό νερό. Αν η περιοχή δείχνει να έχει υποστεί έγκαυμα, συνεχίστε να ρίχνετε νερό για δεκαπέντε λεπτά, όσο έντονα και αν διαμαρτύρεται. Στη συνέχεια καλέστε το Κέντρο Δηλητηριάσεων για να σας δοθούν περαιτέρω οδηγίες. Μην βάλετε αλοιφές ή άλλες λιπαρές ουσίες.
Τοξική ουσία που μπήκε στα μάτια
Κρατώντας τα βλέφαρα ανοιχτά ρίξτε άφθονο χλιαρό νερό με σταθερή ροή στην εσωτερική γωνία του ματιού. Είναι βέβαιο ότι ένα μικρό παιδί θα αντιδράσει, γι΄αυτό βάλτε κάποιον άλλον να το κρατά όσο εσείς ξεπλένετε τα μάτια. Αν δεν υπάρχει δεύτερο άτομο, τυλίξτε το παιδί σε μια μεγάλη πετσέτα και κρατήστε το κάτω από τη μασχάλη, ώστε με το ένα ελεύθερο χέρι να κρατάτε ανοιχτά τα βλέφαρα, ενώ με το άλλο να χύνετε το νερό για 15 λεπτά. Στη συνέχεια καλέστε το Κέντρο Δηλητηριάσεων για να σας δοθούν περαιτέρω οδηγίες. Μην σκεπάσετε το μάτι και μη χρησιμοποιήσετε σταγόνες για τα μάτια και αλοιφές.
Τοξικά αέρια
Στο χώρο του σπιτιού τοξικά αέρια μπορεί να εκπέμπει ένας κινητήρας αυτοκινήτου που δουλεύει στο ρελαντί μέσα σε ένα κλειστό γκαράζ, να διαρρέουν από ρωγμές στο δίκτυο παροχής υγραερίου ή από σόμπες που καίνε κάρβουνο, ξύλο ή πετρέλαιο και δεν εξαερίζονται καλά ή δεν συντηρούνται κανονικά. Αν το παιδί σας εισπνεύσει τέτοια αέρια ή αναθυμιάσεις από αυτές ή άλλες πληγές, βγάλτε το αμέσως σε χώρο με καθαρό αέρα. Αν αναπνέει κανονικά καλέστε το Κέντρο Δηλητηριάσεων για να σας δοθούν περαιτέρω οδηγίες. Αν η αναπνοή έχει σταματήσει εφαρμόστε καρδιοαναπνευστική ανάνηψη (εφόσον γνωρίζετε) και καλέστε τις πρώτες βοήθειες.
Τσιγάρο
Ο καπνός του (άκαυτου) τσιγάρου αποτελεί ένα από τα συχνότερα και πιο επικίνδυνα δηλητήρια που υπάρχουν σχεδόν σε κάθε σπίτι. Ένα πακέτο τσιγάρα πάνω στο τραπεζάκι του σαλονιού αποτελεί παιχνίδι για τα μικρά παιδιά και ο πρώτος τρόπος να το εξερευνήσουν είναι να το βάλουν στο στόμα τους. Ο καπνός του τσιγάρου και η νικοτίνη που περιέχει μπορεί να προκαλέσει εμέτους, διάρροιες, ταχυκαρδία, υπέρταση, σπασμούς, κώμα ακόμη και θάνατο. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο καπνός απορροφάται ακόμη και από το βλεννογόνο του στόματος και μπορεί να έχει σοβαρές παρενέργειες, ακόμη και αν δεν έχει καταποθεί. Η αντιμετώπιση της δηλητηρίασης με τσιγάρο είναι η πλύση στομάχου και η χορήγηση ενεργού άνθρακα, διαδικασίες που οπωσδήποτε πρέπει να γίνονται σε Νοσοκομείο. Στη συνέχεια το παιδί παραμένει στο Νοσοκομείο για 24 ώρες τουλάχιστον, ώστε να παρακολουθηθεί για πιθανές παρενέργειες.
Πρόληψη
Τα μικρά παιδιά, ιδίως εκείνα που βρίσκονται σε ηλικία μεταξύ ενός και τριών ετών, τις περισσότερες φορές δηλητηριάζονται από αντικείμενα που βρίσκονται μέσα στο σπίτι, όπως είναι τα φάρμακα, τα υγρά καθαρισμού και τα απορρυπαντικά, τα φυτά, τα καλλυντικά, τα εντομοκτόνα, οι βαφές και οι διαλύτες. Αυτό συμβαίνει επειδή ο τρόπος που έχουν τα παιδιά για να εξερευνούν το περιβάλλον είναι βάζοντας στο στόμα ο,τιδήποτε βρεθεί στο δρόμο τους ή επειδή θέλουν να μιμηθούν τους μεγάλους χωρίς να καταλαβαίνουν τι κάνουν. Οι περισσότερες δηλητηριάσεις συμβαίνουν όταν η προσοχή των γονέων είναι στραμμένη κάπου αλλού.
Ο καλύτερος τρόπος για να προλάβετε κάποιο ατύχημα από δηλητηρίαση είναι να φυλάξετε κλειδωμένες όλες τις τοξικές ουσίες σε σημεία που να μη μπορεί να το φτάσει το παιδί, ακόμη κι όταν δεν το παρακολουθείτε. Ακόμη επιτείνετε την επιτήρησή σας κάθε φορά που επισκέπτεσθε ένα κατάστημα ή ένα σπίτι όπου δεν υπάρχουν προδιαγραφές ασφαλείας για παιδιά. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν επισκέπτεσθε ένα άλλο σπίτι όπου οι συνθήκες ασφαλείας δεν έχουν τηρηθεί σχολαστικά.
