Ο αλκοολισμός ή ο εθισμός στην αιθανόλη (οινόπνευμα), ή η χρόνια δηλητηρίαση με οινόπνευμα είναι μια χρόνια διαταραχή της συμπεριφοράς που εκδηλώνεται με επαναλαμβανόμενη λήψη οινοπνευματωδών ποτών σε ποσότητα ασυμβίβαστη με τις διαιτητικές συνήθειες και τα παραδεκτά όρια του κοινωνικού περιβάλλοντος και η οποία επηρεάζει την υγεία του χρήστη ή και την επαγγελματική και κοινωνική λειτουργικότητα του.
Ο αλκοολισμός αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και σοβαρότερα κοινωνικά προβλήματα σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο.
Η χρήση του αλκοόλ αρχίζει νωρίς στην εφηβεία, φθάνει στα ανώτερα της όρια στην αρχή της ενήλικης ζωής και παραμένει σταθερή μέχρι τα 55-60 έτη. Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν το ποτό, γιατί αυτό προκαλεί ανεπανόρθωτες βλάβες στο έμβρυο με μορφολογικές διαταραχές, διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος, με νοητική καθυστέρηση και συγγενείς ανωμαλίες.
Οι εκδηλώσεις του αλκοολισμού
Οι συστηματικές εκδηλώσεις του αλκοολισμού περιλαμβάνουν:
- Νευρολογικές εκδηλώσεις, όπως τρομώδες παραλήρημα, παρεγκεφαλιδική ατροφία, σύνδρομο Κorsakoff.
- Γαστρεντερικές εκδηλώσεις όπως γαστρίτιδα, έλκος στομάχου, καρκίνος στόματος - λάρυγγα - φάρυγγα - οισοφάγου, διάρροια, δυσαπορρόφηση, οξεία - χρόνια παγκρεατίτιδα, λιπώδη διήθηση του ήπατος, αλκοολική ηπατίτιδα και κίρρωση, ηπατοκυτταρικό καρκίνο, καρδιαγγειακές εκδηλώσεις όπως αρρυθμίες, στηθάγχη, αρτηριακή υπέρταση, μυοκαρδιοπάθεια.
- Μεταβολικές εκδηλώσεις όπως υπερλιπιδαιμία, κετοξέωση, υπογοναδισμό.
- Τέλος αιματολογικές εκδηλώσεις όπως αναιμία, λευκοπενία με αποτέλεσμα εύκολες λοιμώξεις και θρομβοπενία με αποτέλεσμα αιμορραγίες.
Όλα τα συμπτώματα και οι κλινικές εκδηλώσεις του αλκοολισμού είναι συνάρτηση της ποσότητας του οινοπνεύματος που καταναλώνεται καθημερινά, καθώς και του χρόνου που το άτομο είναι εθισμένο στο αλκοόλ.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δώσουμε στις νευρολογικές εκδηλώσεις του αλκοολισμού.
Η επίδραση της αιθανόλης στο Κ.Ν.Σ. (κεντρικό νευρικό σύστημα) είναι ανάλογη με τη συγκέντρωσή της στο αιμα.
Η αλκοολική τοξίκωση εμφανίζεται όταν τα επίπεδα του οινοπνεύματος στο αίμα είναι μεγαλύτερα από 150mg/100ml και εκδηλώνεται με διαταραχές της συμπεριφοράς. Το άτομο είναι υπερδραστήριο, υπερκινητικό, αστειεύεται, αισθάνεται πολύ καλά, ενώ μειώνονται οι αναστολές του.
Παρουσιάζει λογόρροια, μείωση της προσοχής, υπνηλία, αστάθεια στο βάδισμα, σφάλματα στην εκτέλεση και στο συντονισμό διαφόρων κινήσεων, δυσαρθρία (μπερδεύει τα λόγια του) και ερυθρότητα στο πρόσωπο.
Η αλκοολική τοξίκωση έχει ως επακόλουθο βίαιη συμπεριφορά, ενώ μετά την αποδρομή της ο ασθενής δεν θυμάται γεγονότα που συνέβησαν στη διάρκεια της.
Όταν τα επίπεδα της αιθανόλης αυξηθούν πάνω από τα 200-250mg/100ml, τότε επηρεάζονται οι κινητικές περιοχές του εγκεφάλου, μειώνονται τα αντανακλαστικά και παρουσιάζεται υπογλυκαιμία.
Όταν η αιθανόλη αυξηθεί πάνω από 300mg/100ml παρουσιάζεται πλήρης αποπροσανατολισμός, ενώ αναστέλλονται η λεκτική επικοινωνία και η ψυχοκινητική δραστηριότητα.
Σε επίπεδα πάνω από 400mg/100ml εμφανίζεται κώμα και έλλειψη αντίδρασης στα επώδυνα ερεθίσματα
Τέλος σε συγκεντρώσεις πάνω από 500mg/100ml φθάνουμε σε θανατηφόρες καταστάσεις με παράλυση του αναπνευστικού κέντρου και μεταβολική οξέωση.
Το σύνδρομο Κorsakoff που αναφέρθηκε πιο πάνω περιλαμβάνει κενά στη μνήμη του ασθενούς σχετικά με πρόσφατα γεγονότα, ενώ παράλληλα θυμάται παλιά γεγονότα.
Γενικά ο χρόνιος αλκοολικός παρουσιάζει διαταραχές μνήμης, διαταραχές στη σκέψη, στο λόγο, μειώνεται η γενική ικανότητα του ασθενούς να αντιμετωπίσει βασικά προβλήματα και επηρεάζεται σημαντικά η επαγγελματική και κοινωνική του λειτουργικότητα, με αποτέλεσμα να μπει στο περιθώριο.
Το συναίσθημά του είναι ευμετάβλητο, δηλαδή από στιγμές χαράς και ευεξίας πέφτει σε κατάθλιψη. Δεν παίρνει αποφάσεις, είναι αφηρημένος, χωρίς ηθικές αναστολές. Επίσης είναι επιρρεπής σε ατυχήματα και λοιμώξεις. Σε προχωρημένες καταστάσεις οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι συχνές.
Αντιμετώπιση του αλκοολισμού
Η θεραπεία του αλκοολισμού είναι η άμεση διακοπή των οινοπνευματωδών ποτών και η ηθική υποστήριξη του αλκοολικού με τη συμμετοχή του σε διάφορες ομάδες που έχουν συσταθεί για αυτό το σκοπό.
Στη χώρα μας υπάρχουν οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί και άλλες ομάδες με σκοπό τη θεραπεία του αλκοολισμού.
Πρώτα απ’ όλα πρέπει ο αλκοολικός να συνειδητοποιήσει ο ίδιος το πρόβλημά του και να προσπαθήσει να ελευθερωθεί από αυτό.
Φυσικά μεγάλο ρόλο παίζει η οικογένεια του, γιατί οι δικοί του άνθρωποι θα τον στηρίξουν πάνω από όλους.
Φαρμακευτικά δίνονται βιταμίνες, θειικό μαγνήσιο, δυφαινυλυδαντοΐνη και δισουλφιράμη.
Κατά τη διάρκεια της θεραπείας πρέπει να δίνεται προσοχή στο τρομώδες παραλήρημα ή αλλιώς στερητικό αλκοολικό σύνδρομο που εμφανίζεται μέσα σε 24 – 27 ώρες ως και μια εβδομάδα μετά τη σημαντική μείωση ή τη διακοπή των οινοπνευματωδών ποτών και εκτείνεται από άγχος και τρόμο μέχρι έκδηλο παραλήρημα.
Το άτομο κατά τη χρονική αυτή περίοδο εμφανίζεται με ναυτία, τρόμο στα χέρια, εφιδρώσεις, κεφαλαλγία, ταχυκαρδία, άτυπα κοιλιακά άλγη και σπασμούς. Επίσης εχει διαταραχές του προσανατολισμού, διανοητική σύγχυση, παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις, συναισθηματική αστάθεια, αποδιοργάνωση της σκέψης και παραγνωρίσεις προσώπων.
Μετά την αποδρομή της χρονικής αυτής περιόδου ο ασθενής δεν έχει συνήθως την ανάμνηση της.
Τελειώνοντας, πρέπει όλοι να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση του αλκοολισμού κατανοώντας πάνω από όλα ότι ο αλκοολικός είναι ένας άρρωστος άνθρωπος που χρειάζεται τη βοήθεια μας και όχι την κατακραυγή μας.
