Η πλατυποδία είναι μία από τις πιο συχνές παραμορφώσεις που παρουσιάζονται στο πόδι, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία. Χαρακτηρίζεται από ελάττωση ή έλλειψη της φυσιολογικής καμπύλης που σχηματίζουν τα οστά του ταρσού με τα μετατάρσια στο πέλμα (ποδική καμάρα) και ταυτόχρονα απόκλιση του ποδιού προς τα έξω (η πτέρνα έχει κλίση προς τα έξω).
Εάν όμως υπάρχει απλή εξάλειψη της ποδικής καμάρας χωρίς την έξω στροφή του ποδιού και της πτέρνας, δεν πρόκειται για αληθινή πλατυποδία. Η κατάσταση αυτή δεν προκαλεί ενοχλήματα και δεν μειώνει τη λειτουργικότητα του ποδιού. Το ύψος της καμάρας ποικίλλει από άτομο σε άτομο, ώστε μόνο ακραίες περιπτώσεις να θεωρούνται έξω από τα φυσιολογικά όρια όπως η πλήρης εξαφάνιση της καμάρας ή αντίθετα η πολύ υψηλή καμάρα (παραμόρφωση της κοιλοποδίας).
Συμπτώματα
Τα παιδιά με τη συνηθισμένη μορφή πλατυποδίας δεν παραπονούνται για πόνο ή για άλλα συμπτώματα.
Οι γονείς ανησυχούν για την έλλειψη της ποδικής καμάρας και για τη φθορά των παπουτσιών και την παραμόρφωσή τους στο μέσα μέρος.
Στους ενηλίκους σπάνια η πλατυποδία προκαλεί συμπτώματα όπως ελαφρύ πόνο και ευαισθησία στο εσωτερικό μέρος του ποδιού και στην περιοχή της καμάρας από διάταση των συνδέσμων.
Ο πόνος επιτείνεται στην ορθοστασία και στο πολύ βάδισμα.
Αιτιολογία
Η πλατυποδία είναι συγγενής (εκ γενετής) και κληρονομείται. Κατά τον έλεγχο του ποδιού του παιδιού για πλατυποδία θα πρέπει να εξετάζονται και τα πόδια των γονιών.
Διάγνωση
Όλα τα παιδιά στα δύο με τρία πρώτα χρόνια της ζωής τους έχουν σε κάποιο βαθμό πλατυποδία που οφείλεται στην ελαστικότητα των συνδέσμων και την αδυναμία ελέγχου της μυϊκής λειτουργίας των ποδιών τους, παράγοντες απ’ τους οποίους βασικά εξαρτάται η διατήρηση της καμάρας κατά την ορθοστασία και τη βάδιση.
Ο έλεγχος για πλατυποδία πρέπει να γίνεται πάντοτε κατά την όρθια στάση και τη βάδιση, όταν το πόδι δέχεται το βάρος του σώματος, οπότε και φαίνεται η παραμόρφωση που εύκολα διορθώνεται. ΄Οταν το πόδι εξετάζεται ενώ ο εξεταζόμενος κάθεται ή όταν βαδίζει στα δάχτυλα, διορθώνεται και η προς τα έξω απόκλιση της πτέρνας. Σε μερικά παιδιά όμως όλα τα παραπάνω δεν επανέρχονται με αποτέλεσμα την εμφάνιση της αληθινής πλατυποδίας. Με τον καιρό δημιουργούνται ελαφρές αλλά μόνιμες μεταβολές στο σχήμα των οστών του ταρσού και η πλατυποδία γίνεται μόνιμη.
Εκτός από το συνήθη τύπο πλατυποδίας υπάρχουν και άλλες σπάνιες μορφές της όπως η παραλυτική (πολιομυελίτιδα), η σπαστική (εγκεφαλική παράλυση), η πλατυποδία που οφείλεται σε σπασμό των εκτεινόντων μυών του ποδιού και κυρίως των περονιαίων μυών (μετά από τραυματισμούς ή φλεγμονές του ταρσού).
Η συγγενής (εκ γενετής) πλατυποδία είναι η μορφή εκείνη που η παραμόρφωση είναι έκδηλη από τη γέννηση του παιδιού και δεν διορθώνεται με χειρισμούς γιατί είναι πολύ δύσκαμπτη.
Θεραπεία
Στα παιδιά η θεραπεία αρχίζει στην ηλικία των 2 έως 3 χρόνων με χρησιμοποίηση ειδικών παπουτσιών και ασκήσεων των ποδιών για την ενίσχυση των μυών τους.
Με τα ειδικά παπούτσια το πόδι συγκρατείται σε φυσιολογική θέση στην ορθοστασία και τη βάδιση, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται κανονικά τα οστά και οι αρθρώσεις του ταρσού.
Σε σπάνιες και βαριές περιπτώσεις πλατυποδίας συνιστάται η χειρουργική θεραπεία.
Στους ενήλικους η θεραπεία, που απαιτείται μόνο σε περίπτωση ενοχλημάτων, επιτυγχάνεται με φυσικοθεραπεία και κατάλληλα πέλματα ή σε βαρύτερες περιπτώσεις με χειρουργική επέμβαση.
Πρόληψη - Συμβουλές
Η πρόληψη συνίσταται στην παρατήρηση των γονιών μόλις πρωτοπερπατήσει το παιδί. Αν δηλαδή φέρνει τα πόδια του προς τα μέσα, αν στραβοπατάει τα παπούτσια του και αν αυτά φθείρονται στο εσωτερικό τους μέρος, θα πρέπει να το οδηγήσουν σε ορθοπεδικό ιατρό.
