Με τον όρο σκολίωση ορίζουμε την πλάγια απόκλιση ή κύρτωση της σπονδυλικής στήλης στο κατά μέτωπο επίπεδο. Η σπονδυλική στήλη από τον αυχένα μέχρι τον κόκκυγα (ουρά) πρέπει να είναι ίσια.
Κάθε απόκλιση προς τα αριστερά ή προς τα δεξιά οποιουδήποτε τμήματός της, είναι παθολογικό και σημαίνει ότι υπάρχει σκολίωση.
Η λέξη σκολίωση είναι ατυχής όρος που παλιότερα συνδεόταν με τα παιδιά της σχολικής ηλικίας που κουβαλούσαν τα βιβλία και έγερναν προς τη μία ή την άλλη πλευρά.
Μορφές της νόσου
Τη σκολίωση τη διακρίνουμε σε μη οργανική και σε οργανική.
Στη μη οργανική σκολίωση το κύρτωμα δεν είναι δύσκαμπτο και διορθώνεται πλήρως κατά τον ακτινογραφικό έλεγχο με πλάγια κλίση του κορμού προς την πλευρά του κυρτού. Στην οργανική σκολίωση το κύρτωμα είναι δύσκαμπτο και δεν διορθώνεται πλήρως κατά τον ακτινογραφικό έλεγχο με την πλάγια κλίση του κορμού.
Στις περισσότερες περιπτώσεις το αίτιο που προκαλεί τη στροφική παραμόρφωση δεν είναι γνωστό και η μορφή αυτή της σκολίωσης καλείται ιδιοπαθής.
Η ιδιοπαθής σκολίωση αποτελεί το 80 - 85 % όλων των μορφών σκολίωσης. Είναι συχνότερη στα κορίτσια σε αναλογία 7:1 σε σχέση με τα αγόρια. Δημιουργείται κατά την περίοδο της σκελετικής ανάπτυξης και ανάλογα με τη χρονική περίοδο κατά την οποία εμφανίζεται διακρίνεται σε νηπιακή (σε νήπια 0 - 3 ετών), παιδική (σε παιδιά 3 - 12 ετών), εφηβική (σε εφήβους 12 - 18 ετών) και σε σκολίωση των ενηλίκων (σε άτομα μεγαλύτερα των 18 ετών).
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα στη σκολίωση είναι ανάλογα της παραμορφώσεως και της ηλικίας.
Μικρού βαθμού σκολίωση παραμένει χωρίς συμπτώματα ακόμη και μέχρι τη γεροντική ηλικία.
Μεγάλου βαθμού σκολίωση με μεγάλη παραμόρφωση και καμπούρα (κύφωση) σημαίνει για τον ασθενή δυσκαμψία, πόνο στην περιοχή και λόγω της δισκοπάθειας που θα υπάρχει, ακόμα και νευρολογικές διαταραχές μέχρι και παράλυση.
Αιτιολογία
Η πλάγια απόκλιση της σπονδυλικής στήλης στη σκολίωση οφείλεται σε στροφή των σπονδύλων και των πλευρών, χωρίς όμως να γνωρίζουμε το λόγο.
Στις συγγενείς σκολιώσεις, η αιτία είναι η αποτυχία σχηματισμού σωστών σπονδύλων. Σχηματίζονται δηλαδή ημισπόνδυλοι, σφηνοειδείς σπόνδυλοι, οστικές γέφυρες κ.λπ..
Το παιδί δεν θα οδηγηθεί σε σκολίωση, αν σηκώνει την τσάντα του μονόπλευρα.
Διάγνωση
Η διάγνωση της σκολιώσεως γίνεται με την επισκόπηση και ψηλάφηση της σπονδυλικής στήλης και με τον ακτινολογικό έλεγχο.
Το test επικύψεως, το οποίο είναι απλή επίκυψη, είναι εύκολο στον εξετάζοντα, που δεν χρειάζεται να είναι γιατρός, να αποκαλύψει ακόμη και μικρού βαθμού παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης.
Θεραπεία
Η θεραπεία της σκολίωσης διακρίνεται σε:
1) Προληπτική
Με το test επικύψεως κορίτσια 8 - 14 ετών πρέπει να εξετάζονται στο σχολείο τους μία φορά το χρόνο.
Αν το test της επίκυψης αποβεί θετικό, υπάρχει δηλαδή έστω και μικρού βαθμού παραμόρφωση, το παιδί κατευθύνεται σε ειδικό ορθοπεδικό κέντρο όπου υπάρχει μονάδα σκολιώσεων.
Εφόσον η σκολίωση δεν υπερβαίνει τις 20 μοίρες, η θεραπεία συνίσταται σε περιοδική παρακολούθηση ανά 4 - 6 μήνες.
2) Συντηρητική
Συντηρητική αγωγή ακολουθείται αν η σκολίωση είναι μεταξύ 20 και 40 μοιρών, και ο ασθενής κάτω των 14 - 15 ετών. Η θεραπεία συνίσταται σε εφαρμογή κηδεμόνων από τις μασχάλες μέχρι τη λεκάνη (Boston), 23 ώρες το 24ωρο και μέχρι το τέλος της σκελετικής ανάπτυξης. Οι ασθενείς παράλληλα διδάσκονται να κάνουν ασκήσεις με σκοπό τη βελτίωση της στάσεως, την ενίσχυση των μυών και την αύξηση της κινητικότητας της σπονδυλικής στήλης.
3) Χειρουργική
Έχει ένδειξη για ασθενείς με σκολίωση μεγαλύτερη των 50 μοιρών και ηλικία μεγαλύτερη των 12 ετών.
Κύριες ενδείξεις για χειρουργική θεραπεία στη σκολίωση ενηλίκων είναι ο πόνος, η προοδευτική επιδείνωση της παραμόρφωσης, η καρδιοαναπνευστική ανεπάρκεια, τα νευρολογικά προβλήματα.
Πρόληψη - Συμβουλές
Η πρόληψη της σκολίωσης συνίσταται στην ετήσια παρακολούθηση με το test επικύψεως.
Συμβουλεύουμε τα παιδιά να ασκούνται σε όλα τα αθλήματα (για ένα ισχυρό μυϊκό σύστημα), ιδιαίτερα στην κολύμβηση και στο μονόζυγο, και να μην είναι υπέρβαρα.
