Το φαιοχρωμοκύτωμα είναι σπάνιο, αλλά μεγάλης σημασίας νεόπλασμα. Αποτελείται από χρωμιόφιλα κύτταρα και μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε συμπαθητικό γάγγλιο του σώματος αν και το 90% αναπτύσσεται στη μυελώδη μοίρα των επινεφριδίων.
Σε αναλογία 5% - 10% είναι αμφοτερόπλευρα. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνυπάρχει και μυελώδες καρκίνωμα του θυρεοειδούς.
Συμπτώματα
Οι κλινικές εκδηλώσεις του φαιοχρωμοκυτώματος είναι συνάρτηση της κατεχολαμίνης που εκκρίνει. Επειδή τα περισσότερα φαιοχρωμοκυτώματα εκκρίνουν νοραδρεναλίνη η συχνότερη εκδήλωσή τους είναι η υπέρταση με παροξυσμούς αύξησης. Ο παροξυσμός συνοδεύεται από αίσθημα ταχυπαλμίας, κεφαλαλγία, έξαψη, κόκκινο πρόσωπο, εφίδρωση και άγχος. Οι κρίσεις αυτές είναι δυνατόν να προκληθούν και από βρώση τροφών που περιέχουν τυραμίνη. Πολλές φορές τα φαιοχρωμοκυτώματα προκαλούν και υποτασικές κρίσεις, ιδίως αυτά που εκκρίνουν ντοπαμίνη. Άλλη συχνή εκδήλωση του φαιοχρωμοκυτώματος είναι η ορθοστατική υπόταση (από την ύπτια θέση σε όρθια θέση η αρτηριακή πίεση πέφτει πάνω από 15 mm Hg). Επίσης συχνά εμφανίζονται ναυτία και εμετοί.
Αιτιολογία
Η αιτιολογία είναι άγνωστη. Παρατηρείται αρχικά υπερπλασία της μυελώδους μοίρας των επινεφριδίων και έπειτα υπερέκκριση των κατεχολαμινών από τα χρωμιόφιλα κύτταρα των επινεφριδίων.
Μετάδοση
Δεν υπάρχει σαφής οδός μετάδοσης για το φαιοχρωμοκύτωμα.
Διάγνωση
Η διάγνωση του φαιοχρωμοκυτώματος παρουσιάζει δυσκολίες, διότι τα συμπτώματά του είναι γενικά και μοιάζουν με του απλού άγχους. Έτσι η διάγνωση βασίζεται σε βιοχημικά δεδομένα, δηλαδή στην αύξηση κατεχολαμινών στο πλάσμα και στην αύξηση των κυριότερων μεταβολιτών τους στα ούρα (μετανεφρίνες, V.M.A., βινυλαμυγδαλικό οξύ).
Αν το φαιοχρωμοκύτωμα εντοπίζεται στα επινεφρίδια, επειδή παίρνει μεγάλες διαστάσεις, είναι ορατό στην αξονική τομογραφία κοιλίας και επινεφριδίων.
Πρόσφατα έχει αναπτυχθεί η σπινθηρογραφική ανίχνευση του νεοπλάσματος με την οποία εντοπίζονται ακόμη και πολύ μικρά φαιοχρωμοκυτώματα, καθώς και η μαγνητική τομογραφία επινεφριδίων
Θεραπεία
Η θεραπεία των φαιοχρωμοκυτωμάτων είναι η χειρουργική αφαίρεση. Γενικά ο προσεκτικός προεγχειρητικός σχεδιασμός από αναισθησιολόγο, χειρουργό και ενδοκρινολόγο συνήθως προδικάζει την αίσια έκβαση της επέμβασης.
Τα ανεγχείρητα φαιοχρωμοκυτώματα ή εκείνα που έχουν δώσει μεταστάσεις αντιμετωπίζονται με χορήγηση φαρμάκων από το στόμα, όπως φαινοξυβενζαμίνη, πραζοσίνη, που εξαλείφουν τα συμπτώματα και κυρίως τις υπερτασικές κρίσεις.
Επίσης έχουν θέση και η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία του όγκου.
Επιπλοκές
Οι επιπλοκές του φαιοχρωμοκυτώματος είναι:
Απίσχανση (μεγάλη απώλεια βάρους και μυϊκής μάζας), καρδιακή ανεπάρκεια, υπερτασική εγκεφαλοπάθεια, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και νεφρική ανεπάρκεια.
