Η διαταραχή της πρόσθιας επιφάνειας του σχήματος του κερατοειδούς* δημιουργεί αστιγματισμό. Ο κερατοειδής βρίσκεται μπροστά από την ίριδα (καφέ του ματιού) και αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα διαθλαστικά μέσα του ματιού (σημαντικός για την όραση).
Ο αστιγματισμός διακρίνεται σε απλό, σύνθετο ή μικτό αστιγματισμό, εάν συνδυάζεται με μυωπία ή υπερμετρωπία. Υπάρχει και ο ανώμαλος αστιγματισμός. Ο αστιγματισμός δεν παρουσιάζει σημαντικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της ζωής.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα του αστιγματισμού είναι ανάλογα του βαθμού του. Ένας μικρός αστιγματισμός μπορεί να προκαλεί μόνο συμπτώματα κούρασης μετά από παρατεταμένη οπτική εργασία, ενώ ένας μεγάλος αστιγματισμός προκαλεί μείωση της οπτικής οξύτητας.
Αιτιολογία
Ο αστιγματισμός συνήθως οφείλεται σε διαταραχή του σχήματος του κερατοειδούς και σπανιότερα στο φακό του ματιού. Ο ανώμαλος αστιγματισμός οφείλεται σε ανωμαλίες του κερατοειδούς, όπως ο κερατόκωνος και η υλοποίηση του κερατοειδούς μετά από τραυματισμό.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με όργανα που μετρούν τον κερατοειδικό αστιγματισμό, όπως είναι τα αστιγματόμετρα ή κερατόμετρα και με τη μέτρηση της οπτικής οξύτητας η οποία προϋποθέτει τη συνεργασία του ασθενούς.
Θεραπεία
Η οπτική διόρθωση του απλού, σύνθετου και μικτού αστιγματισμού γίνεται με γυαλιά. Στην περίπτωση του ανώμαλου αστιγματισμού είναι πιθανό η διόρθωση με κοινά γυαλιά να μη μπορεί να αποκαταστήσει την όραση. Η χρήση σκληρών φακών επαφής δίνει πολύ καλά αποτελέσματα στην περίπτωση του ανώμαλου αστιγματισμού, γιατί οι φακοί είναι άκαμπτοι και διορθώνουν μηχανικά την ανωμαλία του σχήματος του κερατοειδούς.
* Ο κερατοειδής είναι χιτώνας του ματιού, που βρίσκεται μπροστά από την ίριδα (καφέ του ματιού), έχει σχήμα στρογγυλό και είναι διαφανής. Αποτελεί συγκεντρωτικό φακό και παίζει σπουδαίο ρόλο στην όραση. Ο κερατοειδής αποτελείται από στιβάδες, οι οποίες από έξω προς τα έσω είναι: το επιθήλιο, το στρώμα, το ενδοθήλιο. Κάθε διαταραχή της πρόσθιας επιφάνειας του κερατοειδούς (όπως ο αστιγματισμός και ο κερατοειδόκωνος) ή του στρώματος του κερατοειδούς (όπως το οίδημα και οι θολερότητες) προκαλούν άλλοτε άλλου βαθμού μείωση της όρασης.